«Прывядзе да разарэння і закрыцця». Сярод ІП хваляванні праз блытаніну з цэнамі, некаторыя не выйшлі на працу — пагаварылі з імі
27 кастрычнiка 2022 у 1666879740
«Зеркало»
У некаторых гарадах Беларусі ў чацвер, 27 кастрычніка, не выйшлі на працу прадпрымальнікі. Прычына - неразуменне, як выстаўляць цэны, праз рашэнні ўрада. Расказваем, што цяпер адбываецца з ІП, што яны робяць у сітуацыі, якая склалася з абмежаваннямі на павышэнне цаны тавараў, і які бачаць для сябе выхад.
Каротка пра тое, што наогул адбылося і чаму бізнес так перапалохаўся
6 кастрычніка на нарадзе па эканамічных пытаннях Аляксандр Лукашэнка заявіў пра забарону на павышэнне любых цэн у краіне. У той жа дзень ён даручыў ураду да 20 кастрычніка зацвердзіць новы парадак іх рэгулявання. Адказнай прызначыў старшыню Савета Рэспублікі Наталлю Качанаву.
Пасля забароны на рост цэн Дзяржкантроль анансаваў маштабныя рэйды па крамах і жорсткую рэакцыю аж да крымінальных справаў. Да рэйдаў падключыліся не толькі прадстаўнікі КДК, але таксама прафсаюзы і дэпутаты.
Пасля гэтага за павышэнне цэн завялі дзясяткі крымінальных справаў.
19 кастрычніка ўрад нарэшце прыняў новую пастанову аб рэгуляванні цэн (але апублікавалі яе 20 кастрычніка). У дакуменце пералічаныя 370 відаў тавараў: ад харчавання і адзення да аўтамабіляў і разнастайнага абсталявання. Пастановай увялі гранічныя надбаўкі для імпарцёраў і гандлю. Павышэнне адпускных цэн, згодна з пастановай, неабходна ўзгадняць з дзяржорганамі. Чыноўнікі не маглі адказаць на многія пытанні бізнесу адносна новаўвядзенняў.
Познім вечарам 26 кастрычніка ўрад паведаміў, што прыняў змяненні ў нашумелую пастанову № 713. Падрабязнасці не агучваліся. Пры гэтым дакумент уступіў у сілу з 26 кастрычніка, а апублікаваны ён быў бліжэй да абеду 27 кастрычніка на сайце ўрада. Чыноўнікі зацягвалі з тлумачэннямі па новаўвядзеннях.
«Прадпрымальнікі сыходзяць у "адпачынак" з надзеяй, што ўлады іх пачуюць»
Сярод прадпрымальнікаў - хваляванні. Не выйшлі сёння на працу праз пастанову ўрада па цэнах як мінімум некаторыя ІП у абласных гарадах, сталіцы, Баранавічах, Маладзечне і некаторых іншых. Ацэньваць маштаб, колькі прадпрымальнікаў сёння не працавала, цяжка. Па-першае, арганізацыя «Перспектыва», якая раней актыўна займалася праблемамі ІП, яшчэ летась была ліквідаваная, а яе працу ніхто не падхапіў. Па-другое, бізнес цяпер асцярожны з каментарамі.
Прадпрымальніца з аднаго з абласных цэнтраў Дар'я (імёны герояў матэрыялу змененыя) расказала блогу «Людзі», што пасля выхаду новай пастановы аб рэгуляванні цэн на рынках і ў ГЦ горада падалі дакументы на скасаванне дамовы арэнды памяшкання ад 5 да 10% прадпрымальнікаў, якія гандлююць нехарчовымі таварамі. Паводле яе ацэнак, менавіта столькі ІП у горадзе сёння не выйшла на працу.
- У нас цяпер відовішча 2014−2015 гадоў, калі масава закрываліся рынкі. Цяпер ІП з кожным днём становіцца менш. Колькі іх цалкам закрылася, даведацца немагчыма. Сёння прадпрымальнікі сыходзяць у «адпачынак», але не адпачываць, а для таго, каб вычакаць час, з надзеяй, што ўлады іх пачуюць і ўнясуць змены ў новы дакумент, пасля чаго можна будзе зноў працаваць, - расказала Дар'я. - Вядома, апушчаных ралет у гандлёвых павільёнах і на рынках стала значна больш.
Прадпрымальніца кажа, што цяпер больш за ўсё яе і калегаў палохае тое, што яны павінныя аформіць рэестры на тавар і пераацаніць яго рэшткі за вельмі кароткі тэрмін.
- Але ў дробнага бізнесу ніколі не было такіх дакументаў, яны не фармавалі цэны як юрыдычныя асобы, не рабілі калькуляцыі. Простаму чалавеку без бухгалтарскай адукацыі (а большасць ІП яе не маюць) зрабіць гэта складана, - перакананая Дар'я. - Да таго ж як разлічыць цэны, калі дакументаў на тавар з указаннем цаны не было? Як разлічыць цану заляжалага тавару, завезенага да дэнамінацыі? Як вызначыць артыкул? Няма яснасці, з якой сумы вылічваць ПДВ. Незразумела, ці адносяцца ІП да імпарцёраў. На гэтыя і іншыя пытанні чыноўнікі адказу не далі.
Жанчына кажа, што прадпрымальнікі цяпер вельмі баяцца зрабіць няправільны крок, бо за парушэнне ім пагражае штраф да 40 базавых велічынь (1280 рублёў). Для многіх з іх гэта велізарная сума, якую яны выплаціць не ў стане.
- За апошнія гады ў ІП вымываліся абаротныя сродкі. Сёння выручка маленькая, яна не пакрывае выдаткаў. І вось прадаў прадпрымальнік нешта - гэта ягоны заробак, ён пайшоў і купіў на гэтыя грошы прадукты сям'і, аплаціў дзіцячы садок. Закрыецца ІП - ён страціць нават такі прыбытак. А бывае ж, што ў сям'і абое прадпрымальнікі, як быць тады, на што існаваць? - задае пытанне Дар'я.
Інга працуе прадаўцом у прадпрымальніка ў райцэнтры Гомельскай вобласці. У яе працоўныя абавязкі не ўваходзіць уніканне ў сутнасць новай пастановы аб рэгуляванні цэн, аднак безуважнай да новага дакумента жанчына застацца не змагла.
Наймальнік Інгі - індывідуальны прадпрымальнік, які адкрыў на гарадскім рынку адзін гандлёвы пункт, дзе прадаецца абутак. Тавар у краме недарагі - максімум 75 рублёў, але і за гэтыя грошы купляюць абутак мала, часам за дзень не прадаецца наогул нічога. Цяпер крама прадае рэшткі абутку, якія ІП увозіў паўтара года таму з Расіі. Гэты тавар аплачвалі па безнаяўным разліку. Новы тавар купіць па безнаяўным разліку цяпер нельга, а за наяўныя ІП зрабіць закупку не можа.
- Пакуль мы выжываем на рэштках абутку, стараемся трымацца на плаве. Але калі мы ўсталюем цэны па новай пастанове, то будзем працаваць сабе ў страту. У выпадку, калі паставім бясстратную для нас цану, то станем парушальнікамі, і нас чакае штраф. А гэта прывядзе нас да разарэння, - расказала жанчына.
Прадавец і сёння знаходзіцца на працоўным месцы, побач таксама працуюць павільёны - прадпрымальнікі вырашылі не закрывацца. Аднак гандляры дамовіліся - калі да некага прыходзіць праверка, то пра гэта тэрмінова апавяшчаюцца ўсе, пасля чаго прадаўцы крамы закрываюць, а самі ўцякаюць з рынку.
- Нам страшна, усе сядзім як на парахавой бочцы - раптам прыйдзе праверка. Але мы працягваем працаваць. ІП трэба плаціць арэнду, людзям хочацца атрымліваць заробак. Калі крамы закрыюцца, то ўсе застануцца без працы. Наш горад маленькі, працаваць больш няма дзе, вакансіі калі і ёсць, то на зарплату 400 рублёў.
«Нікому не будзе добра - ні індывідуальнаму прадпрымальніку, ні дзяржаве». Бізнес актыўна складае лісты чыноўнікам
Дар'я расказвае, што цяпер ІП у чатах абмяркоўваюць пастанову па цэнаўтварэнні па пунктах, «змагаюцца за кожны працэнт», яны падзяляюцца на групы - у залежнасці ад прадаваных тавараў.
Прадпрымальнікі займаюцца падрыхтоўкай калектыўных зваротаў чыноўнікам, збіраюць пад імі подпісы. ІП спадзяюцца, што як мінімум некаторыя групы тавараў выведуць з-пад дзяржрэгулявання цэн, як гэта зрабілі напярэдадні па кветкавай прадукцыі.
- Раз у кветачнікаў атрымалася, то і нам трэба паспрабаваць адправіць калектыўны зварот, - лічыць адзін з ІП, які прадае дзіцячыя тавары. - Кветкагадоўцы пісалі, што не змогуць працаваць праз адсутнасць эканамічнай мэтазгоднасці, пісалі пра рызыку застацца без працоўнага месца і сродкаў існавання.
Прадпрымальнікі хочуць адправіць лісты чыноўнікам па асобных групах тавару, а некаторыя - яшчэ і індывідуальныя звароты.
Пры гэтым канкрэтна Дар'я лічыць, што лепш аб'яднацца ў адзін вялікі калектыў ІП, якія займаюцца рознічным гандлем, і дамагацца ад уладаў дазволу закупляць тавары ў рознічнай гандлёвай сетцы ў Расіі.
- Думаю, што ў сённяшняй сітуацыі тым, хто працягвае працаваць, не варта трымаць накладныя на працоўных месцах - гэта дазволена. Вядома, у выпадку чаго гэта не ўратуе ад пакарання, але дасць трохі часу падумаць. А наогул я лічу, што калі цяперашняя сітуацыя не зменіцца, то ўсе прадпрымальнікі вымушаныя будуць закрыцца. Самых адчайных і ўпартых абкладуць штрафамі, а тавар канфіскуюць, - прагназуе Дар'я.
- Цяпер складваецца сітуацыя, што прапанаваныя працэнты надбаўкі не пакрываюць нашых выдаткаў. Гэта азначае, што мы павінныя прадаваць тавар у мінус, гэта прывядзе нас да разарэння і закрыцця. Ад гэтага нікому не будзе добра - ні індывідуальнаму прадпрымальніку, ні дзяржаве, - напісаў у адным з чатаў ІП, які займаецца рознічным гандлем нехарчовымі таварамі.
У іншым звароце ІП пішуць: «Малы бізнес з'яўляецца адным са звёнаў напаўнення бюджэту краіны, адлічваючы плацяжы. Выпадзенне з гэтага ланцужка паступленняў ад малога бізнесу моцна ўдарыць па напаўняльнасці падаткамі, плюс пагражае стратай працоўных месцаў, зніжэннем узроўню жыцця людзей».
Адзін з прадпрымальнікаў удакладняе, што ў цяперашняй сітуацыі бізнес імкнецца зніжаць цэны, таму што падае пакупніцкая здольнасць.
- Свабоднае цэнаўтварэнне не азначае максімальных нацэнак, яно азначае, што кожны суб'ект падладжваецца пад умовы рынку самастойна. У цяперашняй эканамічнай сітуацыі, калі спажывецкі попыт упаў, усе імкнуцца зрабіць свае цэны максімальна даступнымі спажыўцу, пры гэтым улічваючы свае накладныя выдаткі.