Паглыбленыя праверкі ў пунктах пропуску сталі ўжо звыклымі для беларусаў, што вяртаюцца дадому пасля паездак за мяжу. «Люстэрка» раней пісала пра тое, каго могуць падвергнуць гэтай працэдуры і якія пытанні задаюць сілавікі. На мінулым тыдні праваабаронцы паведамлялі пра выпадкі затрыманняў людзей, якія заязджалі ў Беларусь. Даведаліся ў нашых чытачоў, якія нестандартныя сітуацыі ўзнікалі ў іх падчас перасячэння мяжы апошнім часам.
Імёны суразмоўцаў змененыя з меркаванняў бяспекі.
Мінулыя паездкі ва Украіну
Андрэй расказаў, што павышаная цікавасць да яго на мяжы ўзнікла праз яго паездкі ва Украіну, якія былі яшчэ ў 2017 годзе. Памежнікі звярнулі ўвагу на штампы пра перасячэнне ўкраінскай мяжы.
— Памежнікі кудысьці тэлефанавалі, і пасля таго як усё прайшло добра, проста шпурнулі мой пашпарт. Сардэчна запрашаем дадому! Мяняйце пашпарт, калі ёсць штамп выезду ва Украіну, — раіць чытач «Люстэрка».
Замежныя нумары ў запісной кніжцы
Ігар падзяліўся гісторыяй пра тое, як памежнікі шукалі ў яго тэлефоне кантакты замежных абанентаў:
— У тэлефоннай кніжцы ўводзілі код Украіны і глядзелі, ці няма сярод кантактаў захаваных нумароў з гэтай краіны.
Іншы наш чытач, Канстанцін, расказаў, што падобная сітуацыя ў яго ўзнікла падчас вяртання з Польшчы:
— На пашпартным кантролі адвялі на дадатковы дагляд, і супрацоўнік у цывільным уважліва вывучыў усе кантакты з кодам +48 (тэлефонны код Польшчы. — Заўв. рэд.), пра кожны з іх пытаў, хто гэты чалавек, чым займаецца.
Пры гэтым абодва чытачы «Люстэрка» кажуць, што ў 2020 годзе іх не затрымлівалі, адпаведна, у базе «Беспарадкі», па якой сілавікі фільтруюць тых, хто перасякае межы, іх быць не магло.
— Мяне чатыры разы спрабавалі падлавіць пытаннем «Але ты ж прыцягваўся ў 2020 годзе?» — кажа Ігар. — Адзінае меркаванне, якое ў мяне ёсць, — яны працуюць па інфармацыі ад мабільных аператараў. Думаю, што наўрад ці мяне б адпусцілі пасля праверкі, калі б знайшлі фота з пратэстаў ці яшчэ нешта.
Выдаленыя праграмы
Вадзім расказаў, што з сабой у паездку за мяжу ён узяў скінуты да завадскіх наладак тэлефон. Аднак гэта не перашкодзіла людзям у цывільным знайсці цікавую для іх інфармацыю нават у «абнуленым» апараце:
— Нейкім чынам яны залезлі ў «Аднакласнікі» і знайшлі рэпосты «экстрэмісцкай» скіраванасці. Пацягнулі на размову яшчэ і жонку, у яе знайшлі ў «Аднакласніках» лайкі таксама пад нейкімі рэпостамі. Прымусілі пісаць паперу, што мы абавязуемся выдаліць усё гэта. Пагражалі адміністрацыйнай ці крымінальнай адказнасцю. У канцы гутаркі сказалі, што разумеюць нашую грамадзянскую пазіцыю, але хутка выбары…
Тэлеграм-канал Mayday.Team паведаміў пра выпадак, калі падчас праверкі на мяжы сілавікі самі ўсталявалі на тэлефон іх чытача выдалены раней Telegram:
— Так нічога падазронага і не знайшоўшы, шматкроць задавалі пытанне пра тое, чаму на тэлефоне быў раней усталяваны Telegram, а потым выдалены. Асобна пыталі, дзе менавіта грамадзянін бярэ навіны пра падзеі ў краіне і свеце.
Таксама, са словаў яшчэ аднаго чытача «Люстэрка», Антона, на мяжы людзі ў цывільным правяралі ягоны тэлефон на прадмет устаноўкі партызанскай версіі Telegram, распрацаванай беларускімі кіберпартызанамі якраз для выпадкаў павышанай увагі сілавікоў да змесціва гэтага мэсэнджара.
Старыя закладкі ў мабільных браўзерах
У некаторых чытачоў «Люстэрка» падчас перасячэння мяжы і праверкі тэлефонаў вывучалі закладкі ў мабільных браўзерах. Дапусцім, некалі вы ўбачылі цікавы матэрыял TUT.BY, вырашылі прачытаць яго пазней і дадалі да сябе ў закладкі. Магчыма, гэты тэкст вы ўжо даўным-даўно прачыталі, але ці выдалілі вы яго з закладак? Лепш зрабіць гэта перад чарговым перасячэннем мяжы. Нашыя чытачы паведамляюць, што ў некаторых выпадках сілавікі глядзяць, якія спасылкі захаваныя ў закладках, і вывучаюць іх.
Чытайце таксама
